ఏ పని చేయాలన్నా ఏ పని సిద్ధించాలన్నా నెరవేరాలన్నా సాధన అవసరం. ఏ కళ రాణించాలన్నా కూడా సాధననే అవసరం. జ్ఞానం పొందాలన్నా, భగవంతుని సాక్షాత్కారం పొందాలన్నా సాధన మార్గం. ఎన్నో వేలయేండ్లు తపస్సు లు సాగిస్తే భగవంతుని వ్యక్తరూపాన్ని చూడగలిగేవారు. ఎంతో కృషి చేస్తే ఒక కళలో నేర్పరితనాన్ని అలవర్చుకొంటారు. ఈ సాధన సాగించడానికి మనిషికి కుదురు ఉండాలి. కుదురు అంటే ఏకాగ్రత. ఏకాగ్రత అనుకొన్నవెంటనే సాధ్యపడదు.

మృకండ మహర్షి మనస్వినులు శివభక్తులు. అపుత్రవంతులు. ఎన్నో యాగాలు , యజ్ఞాలు చేశారు. కాని పుత్రసంతానం కలుగలేదు. శివుడే ఈపిత్సాలను తీర్చువాడు కామితార్థప్రదాయుడు అనుకొని వారు శివుడ్నే పూజించేవారు. వారికి ఒకసారి శివదర్శనం కలిగింది. శివుడు మీకోరిక ఏమిటి అనిఅడిగినప్పుడు పున్నామ నరకం నుంచి తప్పించగలిగే పుత్రుడు కావాలని కోరారు. శివుడు మీకు పుత్రుడ్నిస్తాను కాని, అల్పాయుష్కుడు అవుతాడు అని చెప్పాడు.

దేవహూతి కర్థములు ఒకసారి తమకు పుత్రుడు కావాలని కోరుకున్నారు. మహావిష్ణువే తమకు సంతానంగా వస్తే బాగుంటుందనుకొన్నారు. మహావిష్ణువు తమకు కుమారుడిగా పుట్టాలని వారిద్దరూ తపస్సు ఆరంభించారు. వారి తపస్సుకు మెచ్చి మహావిష్ణువు వారికి కపిలునిగా జన్మించారు. ఆయన పుట్టుకతోడనే మహాజ్ఞాని. కపిలుడే తన తల్లికి జ్ఞానబోధ చేశారు.

దత్తాత్రేయుడు అత్రి చేసిన తప్ఫఃలం, అనసూయ చేసిన కర్తవ్యనిష్ఠా ఫలం రెండూ కలసి దత్తాత్రేయులుగా రూపుదిద్దుకొంది. అనుసూయ పాతివ్రత్యాన్ని పరీక్షించాలి లక్ష్మీపార్వతీసరస్వతులు ముచ్చటపడ్డారు.వారికి నారదుడు తోడయ్యాడు. అమ్మా ఆ అనసూయమ్మ ఇనుపగుగ్గిళ్లను ఉడికించిన తల్లి. ఆమెను పరీక్షించాలనుకొంటే ఏదైనా ఉపద్రవం వస్తుందేమో అని కూడా తన తప్పులేకుండా చెప్పాడు.