కవుల కవితల్లో, ప్రయాణం వుంటుందని విమర్శకులందరూ అంగీకరిస్తారు. విలోమ కథల బీజంపై కవితలో స్పష్టంగా చూడొచ్చు. అదేవిధంగా విలోమ కథల్లో చీకటి వర్ణన చాలా అధిక శాతం కన్పిస్తుంది. అవి చీకటి రోజుల్ని సింబలైజ్ చేయటానికి చెప్పిన కథలు కనుక, రాజకీయ వాతావరణం ఆనాడు కన్పించిన అనేక పరిస్థితుల్ని నగ్నముని గ్రహణం కథలో వర్ణిస్తాడు.
‘‘సూర్యుడు చనిపోయాడో, బతికి వున్నాడో తెలీదు. అంతా గాఢాంధకారం’’’ అంటాడు.

‘‘అంతా వొచ్చారా యింగా ఎవరన్నా పొదలమాటున వుండారా?’’ అన్నాడు బల్లకట్టు పాపయ్యగెడ మీన ఓరగా సూత్తా. ‘‘పొదల సోట్నేందయ్యావ్? సింత సచ్చినా పులుపు సావలేదంట. రుూ బల్లకట్టుపాపయ్యకు ఏళ్లు మిగులుతుందా సెతురు తగ్గటంలేదే? నవుతావు దేనికే నాగరత్తీ? మరి సూడమ్మారుూ పాపయ్యకు తెల్లారిందప్పుడే సెతురాడనూ’’ అంది ఎంకాయి పిన్నాం.

కష్టజీవుల పట్ల సానుభూతి ప్రకటించే అభ్యుదయ సాహిత్యం విరివిగా వస్తున్న కాలం అది. అందులో శ్రామిక వర్గ పక్షపాతం, స్పష్టంగా, స్థిరంగా కన్పించేది. అయితే అది స్థూలంగా ఒక అవుట్‌సైడర్ చూపించే సానుభూతే. మా గోఖలే ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, అతను సమాజం అట్టడుగున సాటి రచయితలు తొంగిచూడని చీకటి బావుల్లోకి దిగి పూడిక తీశాడు.

మనిషన్నవాడికి ప్రేమించడం చేతకావాలని, అలా చేతగాని దద్దమ్మలంటే ఆయనకంత అక్కసని తెలుస్తుంది.
శాస్ర్తీగారి కథల్లో సంభాషణలన్నీ చతుర సంభాషణలే! పదాల విరుపులు అతి రమ్యంగా ఉంటాయి. ఖుదావంద్ కథలో ఈ సంభాషణ విందాం!
‘శకుంతల ఉలిక్కిపడి తల ఎత్తింది. ఏమిటని ఆ చూపులు నన్ను ప్రశ్నించింది. నేను అర్థం కానట్టు చూసీ చూడనట్లు ఊరుకోగా’
‘‘ఏమిటది?’’ అని పలికింది.