ముందుమాటలు.. ముందుచూపు పెంచాలి!

ముందు మాట అంటే కవులని, రచయితలని ప్రశంసిస్తూ రాసే వ్యాసం కాదు. అట్లని విశే్లషిస్తూ రాసే విమర్శా కాదు. గ్రంథ రచయిత (అతను/ఆమె) కృషిని అర్థం చేసుకుని, ప్రతిభని బలహీనతల్ని సమతూకం వేసి వ్యాఖ్యానించే వాస్తవం. పదమూడు పేజీల కవిత్వానికి యాభై ఆరు పేజీల ముందు మాట రాసిచ్చిన ప్రముఖుడు నాకు తెలుసు. ఏ పుస్తకానికి ముందుమాట రాస్తున్నారో దాని గూర్చి కనీసంగానైనా ఉటంకించకుండా తమ స్వీయ ప్రతిభా పాటవాల్ని పాఠకులకు ఏకరువు పెట్టుకునే వాళ్ళనీ చదివాను. మహా మహా ఘనత వహించిన కొందరు పెద్దలు వంద వేల సంఖ్యలో ముందుమాటలు గిలుకుతుంటారు. మనందరికీ తెలుసు. పుస్తకంలోని రెండు వాక్యాలో, నాలుగు పదాలో కాదు.. ఏవీ దొరకకపోతే రెండు కామాలు, నాలుగు ఫుల్‌స్టాప్‌లనైనా ఎత్తిచూపి ప్రశంసాపత్రం ఇచ్చేస్తుంటారు. పైగా ‘‘ఇవి మచ్చుతునకలు నా మెచ్చుతునకలు’’ అని ప్రశంసిస్తుంటారు. మరి ఇంకొందరు ఊళ్ళు తిరుగుతూ యువ కవుల్ని, యువ రచయితల్ని పుస్తకాలు అచ్చేయండని ప్రోత్సహిస్తూ ఉంటారు. ముందు మాట రాసే బాధ్యత వాళ్ళు తనకే ఇస్తారని ఆశ. చాలాసార్లు వారి ఆశ నెరవేరుతుంది కూడా! ముందు మాటల అవకాశవాదులు ఇలా రకరకాలుగా ఉంటారు.
ఎప్పుడైనా, ఎక్కడైనా ముందుమాట కోసం లబ్దప్రతిష్ఠులయిన వారి దగ్గరికే వర్థమానులు వెళుతుంటారు. ముందుమాటలు రాయడంవల్ల లబ్దప్రతిష్ఠులకు వచ్చే లాభం కాని, కొత్తగా వచ్చే పేరు ప్రతిష్ఠలు కాని ఏమీ వుండవు. బలం లేక పడిపోతున్న తీగకు పందిరి వేసి, ఊతకర్రలు పెట్టి నిలబెట్టినట్లు- స్వతహాగా గ్రంథ రచయితలో ‘‘విషయమేమీ’’ లేకపోతే, ఈ లబ్దప్రతిష్ఠులు తమ ముందు మాటల ఊతకర్రలు పెట్టి నిలబెట్టడం కుదరదు. ‘‘పీఠికాధిపతి’’ది ఒక ప్రెసెంటర్ ఉద్యోగం. అందమైన ఉపోద్ఘాతం ఇచ్చి, ప్రేక్షకుల్లో ఉత్సుకతను పెంచి తెరచాటుకు కదలిపోయేవాడు. ప్రయోక్త- ప్రెసెంటర్- పీఠికా రచయిత అని ఏ పేరుతో పిలిచినా అతను పరిచయవాక్యాలు పలికి వెనక్కెళ్లిపోయేవాడే! ఒక లబ్దప్రతిష్ఠుడు తన పీఠికలో ఆశించిన స్థాయిని గ్రంథ రచయిత అందుకోకపోతే అది గ్రంథ రచయిత తప్పే అవుతుంది. కానీ, పీఠిక రాసినవారిది కాదు. అతను ఆశించింది అతను రాస్తాడు. దాన్ని నిలుపుకోవాల్సింది గ్రంథ రచయితే కదా? అయితే ఇక్కడ మరొక విషయం కూడా చెప్పుకోవాలి. నీళ్ళులేని బావిని నీళ్ళున్నట్టు పరిచయం చేస్తే ఆ ‘పీఠికాధిపతి’ తక్షణం ఆ ఆసనం నుండి దిగి వెళ్ళిపోవాల్సిందే. అందుకు అతడు అనర్హుడన్నమాట!
ఒక అనామకుడిని లేదా సాహిత్యరంగంలో కొద్దిపాటి గుర్తింపే ఉన్నవాడిని ఒక లబ్దప్రతిష్ఠుడు గుర్తించి, నాలుగు మంచి మాటలు చెప్పి, అతని స్థాయిని పెంచి, ఇకముందు ఈ రంగంలో మరింత బాధ్యతగా ముందుకు పోవాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తుచేస్తాడు. ముందుమాట రాయించుకోవడమంటే ప్రముఖుడితో కలిసి సెల్ఫీ తీయించుకోవడమన్నమాట! ఆ సెల్ఫీ లాంటి ముందుమాటను అడ్డం పెట్టుకుని అప్రయోజకరమైన రచనలు ఉత్పత్తి చేస్తూపోతే ఆ వర్థమాన రచయిత తనను తాను కించపరుచుకున్నట్టు. తనను ప్రోత్సహించిన పెద్దల్ని అవమానపరిచినట్టు, అంతేకాదు, తన సమాజానికే తలవంపులు తెచ్చినట్టు. కాలం మారిపోయింది. సమాజంలో మార్పులొచ్చాయి. నీతికి, నిజాయితీకి, విలువలకు దక్కాల్సిన స్థానం దక్కటంలేదు. రెండు చొప్పదంటు రచనలు చేసి, నాలుగు సన్మానాలు కొనుక్కుని, ప్రయత్నించి మరో మూడు అవార్డుల్ని చేజిక్కించుకుని, సిగ్గువదిలేసి తన గురించి తనే బాహాటంగా వ్యాసాలు రాసుకుంటూ, తనను తాను ప్రమోట్ చేసుకుంటూ హీనంగా బతుకుతున్నవాళ్ళున్న ఈ రోజుల్లో నాలాంటివాడు చెప్పే మాటలు చాలామందికి నచ్చకపోవచ్చు. అయితే ఎవరికి నచ్చినా నచ్చకపోయినా నిజం నిజమే. వాస్తవం వాస్తవమే కదా? ఇలాంటి పరిస్థితులున్నప్పుడు ఇక పీఠికల, ముందుమాటల పనేముంటుందీ? ఆలోచించాల్సిన విషయం! ప్రముఖుల్ని బుట్టలో వేసుకుని అమోఘమైన ప్రశంసా పత్రాలు రాయించుకోవడంలో ఫలితం ఉంటుందనుకుంటారు కొందరు. కానీ, తెలివైన పాఠకుల ముందు తేలిపోతుంటారు. గ్రంథ రచయితా, పీఠిక రాసిన ప్రముఖుడు ఇద్దరూ అజ్ఞానులుగా కాలంముందు, సాహిత్యాభిమానుల ముందు దోషులుగా నిలబడాల్సి వస్తుంది.
అందువల్ల ముందుమాట రాయడమంటే ఎంతో బాధ్యతతో చేయాల్సిన పని అని గుర్తుంచుకోవాలి. కత్తి అంచుమీద జాగ్రత్తగా కలం నడపడం లాంటిది. రాసే కలం పాడవకూడదు. ఎవరి గురించి రాస్తున్నామో వారికి కొంత మేలు జరగాలి! భూతద్దాలు పట్టుకుని ప్రచండ విమర్శకాగ్రేసరులు వచ్చినా ఎవరికి ఏ తప్పూ దొరకకూడదు. అందుకు సులభమైన మార్గం ఒక్కటే! నిజాయితీగా వాస్తవ దృక్కోణంలోంచి విషయం చెప్పడం!! దానివల్ల తప్పకుండా విలువలు ప్రతిష్ఠాపించబడతాయి. ముందుమాటంటే ఫార్మాలిటీ కాదు, ఎస్సెసింగ్ ద ఎబిలిటి! ముందుమాటంటే ఉట్టి మాట కాదు, అదొక ముందుచూపు! ఒక పరీక్షాధికారికి, ఒక న్యాయాధికారికి, ఒక పరిపాలకుడికి, ఒకమంచి మనిషికి ఉండే ఔదార్యం, సహనశీలత ఉంటేనే ఎవరైనా పీఠిక రాయడానికి పూనుకోవాలి.
కొందరి పరిస్థితి మరీ ఘోరంగా ఉంటుంది. పుస్తకంలో సగభాగం పీఠికలు, అభిప్రాయాలు, సందేశాలు, అభినందనలతో నింపేస్తారు. పాఠకులు వాటిని పక్కకు నెట్టేసి ముందుకుపోయి, అసలు గ్రంథ రచయితలో ఏమైనా ‘సరుకు’ ఉందా లేదా అని చూస్తారు. అలాంటప్పుడు ముప్ఫై పేజీల ముందుమాటలు రచయితకు ఏ మాత్రం ఉపయోగపడనట్లే కదా? సరిగా రాయగలవాళ్ళు ఏ ఒక్కరు రాసినా బావుండేదే అని తర్వాత తెలుసుకుంటారు. ముందు మాటంటే పెదవి చివరి మాట కాదు. మనసులోని మాట. అది ఒక భరోసా. ఒక ఆసరా. ఒక ఆకాంక్ష. ఒక సాహితీ బంధం. ముందు మాటంటే పాఠకులకు అందుబాటు. అది ఒక స్క్రీనింగ్ టెస్ట్- ఒక స్కానింగ్ ఫీస్ట్! గ్రంథ రచయితలో వున్న ఎనర్జీ లెవెల్స్‌ని అంచనావేసి చూపడం. భవిష్యత్తు కార్యాచరణకు సంసిద్ధుణ్ణి చేయడం. ముందుమాట పుస్తకానికి ముఖ చిత్రంగా నిలవాలి. దాంతో పాఠకులు పుస్తకం వెనుకపడి వచ్చేట్లుండాలి. అల్లాటప్పాగా తీసుకునేవారికి దాని విషయం తెలియకపోవచ్చు. కానీ, సాహిత్యాన్ని సీరియస్‌గా తీసుకునేవారికి అదొక సీరియస్ విషయం!
పుస్తకంలోకి - అంటే రచయిత ఆలోచనల్లోకి - అంటే సృజనకర్త మేధస్సులోకి దారిచూపే సైన్‌బోర్డు ముందుమాట! పుస్తకాన్నంతా క్రోడీకరించే సారాంశపు చుక్క. పుస్తకం గుమ్మం ముందు నిలిచిన ఒక మహావృక్షపు బోన్సాయ్ మొక్క. అంటే ఒక పరిధిలో ఒదిగి వుండి, పుస్తకంపై సృజనకారుడిపై ‘స్పాట్‌లైట్’ వేసి ప్రదర్శించేదిగా ఉండాలి. అంతేకాని, పుస్తకాన్ని మరుగునపడేసే దుష్ట సంప్రదాయం కాకూడదు. కళ్ళు చెదరగొట్టే ఫ్లడ్‌లైట్ కాకూడదు. దానివల్ల అసలు ప్రయోజనం దెబ్బతింటుంది. స్వంత డబ్బా కొట్టుకునేవారితో ఏ గ్రంథ రచయిత అయినా ముందుమాట రాయించుకుంటే, ఇక ఆ గ్రంథ రచయిత తనను తాను అగ్నికి ఆహుతి ఇచ్చుకున్నట్లే. అనుబంధాలు, పరిచయాలు పక్కన పెట్టి విషయ పరిజ్ఞానం ఉన్నవారితో ముందుమాట రాయించుకుంటే కొంతలో కొంత ఫలితం ఉంటుంది. సరైన వైద్యుడి దగ్గరికి వెళితేనే లోపాలు తెలుస్తాయి. సరైన వైద్యం అందుతుంది. అలాగే సరైన సాహితీ ప్రముఖుడి దగ్గరికి వెళితేనే గ్రంథ రచయితకు న్యాయం జరుగుతుంది!