ఏనుగు ఏనుగే-101

తే.గీ మేనిపై ధూళి మెండుగా మెలగుగాక!
పంక సంకరస్థితిలోన పరుగుగాక!
గడ్డిపోచలు దేహాన కలుగుగాక!
తానె చాటగలదు కరి తనదు ఘనత
ఏనుగు గొప్పతనాన్ని తెలిపే గాథ ఇది. ‘చచ్చినా, బ్రతికినా ఏనుగు ఏనుగే’ అనే సామెతకు సాదృశ్యరూపం ఈ గాథ. ఏనుగు ఒంటినిండా దుమ్ము కొట్టుకొని ఉండనీ, బురద పూసుకుని ఉండనీ, గడ్డిపోచలు ఒళ్ళంతా అంటుకొని ఉండనీగాక! ఏనుగు యొక్క ఘనతను ఒకరు చెప్పక్కర్లేదు. ఏనుగు తన ఘనతను తానే చాటుకొనగలదని ఈ గాథ సారాంశం.
వివరణ- ఏనుగు భూమిమీద చరించే జంతువులలో అతి పెద్దది. అందుకే ఏనుగును గజేంద్రుడు అంటారు. ఏనుగు ఐశ్వర్యానికి ప్రతీక కూడా. అందుకే ఏనుగును శ్రీమహాలక్ష్మికి ఇరువైపులా చిత్రిస్తారు. ఇంటి గుమ్మాలకు ఏనుగు బొమ్మలుంచుతారు. ఏనుగును ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ కించపరచకూడదు. అసలు ఈ గాథలోని అంతరార్థమేమిటంటే- గొప్పవాళ్లు, విద్వాంసులు, ఉత్తములు పరిస్థితులవల్ల గడ్డం మాసిపోయి, చిరిగిన బట్టలతో కనిపించినా వారి గొప్పతనానికి అణుమాత్రం కూడా లోపం రాదని. వారిని సమాజమూ తక్కువ చేసి చూడకూడదని.
ప్రాకృతమూలం
ధూలిమఇలో విపంకంకిఓ వితణరఇ అదేహ భరణోవి
తహవి గ ఇన్దోగరు అత్తణేణ ఢక్కం సమువ్వహఇ
సంస్కృతచ్ఛాయ
ధూలి మలినో పి పంకాంకితో పి తృణరచిత దేహభరణో పి
తథాపి గజేన్ద్రో గురుకత్వేన ఢక్కాం సముద్వహతి
- ఇంకావుంది