‘ఆయుధానామహం వజ్రం ధేనూనామస్మి కామధుక్’
-కామధేనువును నేనే... వజ్రాయుధాన్ని నేనే.
అవును, నాయకుడు వజ్రాయుధం కాగలిగితే ఆథంటిక్ లీడర్.. కామధేనువు కాగలిగితే సర్వెంట్ లీడర్ అనిపించుకుంటాడు. కాబట్టి నాయకత్వం అంటే అధికారం మాత్రమే కాదు.. అధికారం ఆయుధం. అంటే ఆయుధాన్ని ధరిస్తే సరిపోదు.. భరించటం తెలియాలి.. ప్రయోగించటం తెలియాలి.. ప్రయోజన పడటం తెలియాలి. అదీ పవర్ ఆఫ్ ఎ వెపన్.. పవర్ ఆఫ్ ఎ లీడర్.
ఒక వ్యక్తిని మాత్రమే తలెత్తుకునేలా చేసేది నాయకత్వ ప్రతిభ కాదు... అది ఒక సమాజాన్ని, ఒక వ్యవస్థను ఉన్నతంగా నిలబెట్టగల శక్తి కేంద్రం. అయితే నాయకుడికి ఆయుధ ప్రయోగం తెలీకపోతే సమాజం కుప్పకూలుతుంది. వ్యవస్థ రూపురేఖలే మారిపోతాయి. కాబట్టి భవిష్యత్తు మసకేయకూడదన్న తీవ్ర తపన నాయకుడికి స్వంతమై ఉండాలి. అందుకే కృష్ణుడంతటివాడు అర్జునుడిని తన కనుసన్నలలో నిలుపుకున్నాడు.. అర్జునుడు సైతం కృష్ణుడిని శిరసా వహించాడు. శిరసా వహించాడు కాబట్టే అర్జునుడు ఆందోళన నుండి, అజ్ఞానం నుండి బయటపడి కర్తవ్య పరాయణుడు కాగలిగాడు. కార్పొరేట్ రంగమైనా, కదన రంగమైనా కోరుకునేది కృష్ణుడి లాంటి నాయకుడినే.
ఈనాటి ప్రజాస్వామ్య దేశాలు కానీ, ప్రాపంచిక వ్యవస్థలు కానీ, చివరికి కంప్యూటీకరణ సంస్కృతిని పుణికి పుచ్చుకున్న మల్టీ నేషనల్ కంపెనీస్ కానీ కోరుకుంటోంది రెస్పాన్సిబిలిటీ అండ్ ఓనర్‌షిప్‌లను చిరునామా కాగల లీడర్స్‌ని. అంటే ఈనాటి మనుగడలో మనకు కావలసింది ‘స్వకీయ ముద్ర’గల నాయకులు... బాధ్యతా యుతంగా వర్తించగల నాయకులు. అటు స్వకీయ ముద్ర, ఇటు బాధ్యతగల నాయకులు స్వతంత్రంగానే వ్యవహరిస్తుంటారు. వైయక్తికంగానే అనిపించినా వారిలో ప్రామాణిక పరిణామాన్ని చూడగలం. అందుకే వారు పవర్ ఫుల్ అండ్ అథారిటేటివ్. కారణం వారి దృష్టి రైట్ పర్ఫామెన్స్‌పైనే కేంద్రీకృతమై ఉంటుంది.
ఇంతకీ రైట్ పర్ఫామెన్స్ సాధ్యమయ్యేది ‘స్థితప్రజ్ఞత్వం’తోనే. అంటే స్థితప్రజ్ఞత్వం నాయకత్వ లక్షణం కావాలి.
‘సమశ్శత్రౌ చ మిత్రే చ తథా మానావ మానయోః
శీతోష్ణ సుఖదుఃఖేషు సమస్సంగ వివర్జితః
తుల్య నిందాస్తుతిర్మౌనీ సంతుష్టో యేన కేనచిత్
అనికేతః స్థితమతిః భక్తిమాన్ మే ప్రియో నరః’
శత్రువులతోను, మిత్రులతోను సమభావంతో వర్తించగలగటం - మానావమానాలను, శీతోష్ణాలను, సుఖదుఃఖాలను సమంగా స్వీకరించగలగడం - నిందాస్తుతులకు చలింపకుండటం - మమతాసక్తులు లేకుండటం - ఉన్నదానితో తృప్తి చెందటం - స్థితప్రజ్ఞతా లక్షణాలు. కృష్ణుడు గీతోపదేశంతో అర్జునుడ్ని ఈ స్థితప్రజ్ఞకు నిలువెత్తు నిదర్శనం చేయాలనుకున్నాడు. అదీ కృష్ణుడిలోని ఇన్‌స్పిరేషనల్ లీడర్‌షిప్.
ఇలా, లీడర్స్ ఉద్దేశంలో రైట్ పర్ఫామెన్స్ అంటే తమ ఒక్కరిదే కాదు... వ్యవస్థలోని ప్రతి ఒక్కరి నుండి అంటే తరతమ భేదాలు లేక పై నుండి కింది దాకా ఉన్న ప్రతి ఒక్కరి నుండీ కర్మాచరణను ఆశిస్తారు... కర్తవ్యోన్ముఖుల్ని చేస్తారు... ఫలితాలను రాబట్టగలుగుతారు. అంటే ‘తాను’ అనికాక ‘తాము’ అనుకోగలగటంతో నాయకత్వ ప్రతిభ రాణిస్తుంది. అంటే ప్రతి ఒక్కరి విషయంలో మానిటరింగ్ అనేది లీడర్ మేనేజ్‌మెంట్ స్కిల్ అవుతుంది. ఒక విధంగా ఉన్న వనరులను ఉపయోగించుకో గలగటం నాయకులకు ముఖ్యం. కళ్ల ముందున్న వనరులను ఉపయోగించుకోవటం తెలీక ఇతర వనరుల కోసం అర్రులు చాస్తుండటం నాయకత్వ లక్షణం కాదు.
ఉన్న వనరులకు ఇతరాలను కలుపుకోవటంలోనే నాయకత్వ ప్రతిభ దాగి ఉంటుంది. ఈ లక్షణాలతో మనం కృష్ణుడి తత్వాన్ని అర్థం చేసుకో ప్రయత్నిస్తే కృష్ణుడిలో మనం ఓనర్‌షిప్‌ను చూడగలం... మానిటరింగ్‌కు సాక్ష్యంగాను నిలుస్తాడు... పైగా పవర్‌ఫుల్ అండ్ అథారిటేటివ్ అని కితాబివ్వకుండా ఉండలేం. ఎవరికీ వక్తాలా పుచ్చుకున్నట్టుండడు కానీ తనకు తాను బాధ్యతగా వర్తించటం చూడగలం. ఇలా కృష్ణుడు యూనిక్ లీడర్‌గా ఎప్పటికప్పుడు మన కళ్ల ముందు నిలబడుతుంటాడు.
మనం తరచూ చెప్పుకునే ‘క్రియేటింగ్ స్పేస్ అండ్ ఎజెండా ఫర్ అదర్స్’ అన్న అంశం కృష్ణ తత్వంలో కొట్టొచ్చినట్టు కన్పిస్తుంటుంది. ఇతరులకు అవకాశం ఇవ్వటం, ఇతరుల లక్ష్యాలను విచక్షణతో చూడగలగటం అన్నది లీడర్‌గా కృష్ణుడికి పెద్ద ఎస్సెట్. నేటి కార్పొరేట్ సంస్కృతిలో చాలామంది లీడర్స్‌ది ‘మార్కెట్ కాంట్రాక్ట్’ అనిపిస్తుంటుంది. అంత మాత్రాన వారి నిబద్ధతను మనం తప్పుపట్టలేం.
పైకి ఎలా కనిపించినా అసలు సిసలు నాయకులలో కృష్ణుడిలా సైకలాజికల్ కాంట్రాక్ట్ నెలకొని ఉంటుంది. అంటే, వ్యవస్థను ఉన్నతీకరించే ప్రయత్నంలో మానసిక బద్ధత అనేది వారికి సహజాలంకారం. వారికి రూల్స్ అండ్ రెగ్యులేషన్స్ ముఖ్యం కాదు... సిట్యుయేషన్ డిమాండ్‌తో ముందుకెళ్తుంటారు. తాము ముందుకు వెళ్తూ తమను వెన్నంటి వస్తున్న వారికి సమానావకాశాలను అందిస్తుంటారు. సహకరిస్తూ, ఒకరికి ఒకరు సహకరించుకునే సుహృద్భావ వాతావరణాన్ని నెలకొల్పుతుంటారు.. సంయమనంతో వర్తిస్తుంటారు.